Rozdział dziewiętnasty. Przygotowanie dziecka do zawarcia małżeństwa (1)

Jak możesz wpłynąć na postawę twego dziecka wobec płci przeciwnej

Jeżeli twoje dziecko decyduje się na zawarcie związku małżeńskiego, jego małżonek wywrze olbrzymi wpływ na jego doczesne i przyszłe szczęście. Relacje twojego syna z jego żoną i twojej córki z jej mężem mogą okazać się decydujące w ich życiu. Chociaż rodzice nie mają dziś wiele do powiedzenia w sprawie wyboru partnerów życiowych przez ich dzieci, wciąż mogą pomóc im w zawarciu zdrowego i silnego małżeństwa.

Twój syn będzie dysponował bogatym wachlarzem przekonań na temat płci pięknej na długo przed wybraniem się na pierwszą randkę. Jego postawę wobec kobiet ukształtuje doświadczenie uzyskane w kontaktach z matką i siostrami, obserwacja zachowania własnego ojca w stosunku do kobiet oraz wiele innych czynników. Możliwe, że będzie uważał kobiety za niewolnice zesłane na ziemię, aby zaspokajały potrzeby mężczyzn, stworzenia niepojęte dla mężczyzn, które w najlepszym razie trzeba po prostu tolerować lub najcudowniejsze Boże kwiaty, wymagające nieustannej opieki i zaspokajania każdego ich kaprysu. Niezależnie od tego, jak będzie jednak je postrzegał, najprawdopodobniej nabierze tych przekonań dzięki doświadczeniu wyniesionemu z domu rodzinnego. Twoja córka również będzie postrzegać chłopców, z którymi się spotyka, przez pryzmat zachowań własnego ojca i braci. Tendencja do dominacji lub uległości, próby oddziaływania na mężczyzn wyglądem, intelektem lub osobowością – wszystkie te cechy będą zależeć od wiedzy, jaką zyskała we własnym domu.

Tak jak w wielu innych dziedzinach życia, twoje postępowanie i opinie wywrą znaczący wpływ na rozwój postaw twojego dziecka wobec umawiania się na randki, zalotów i małżeństwa. Człowiek, który napisał tekst znanej piosenki zawierający słowa „Chcę dziewczynę taką jak ta, co poślubiła tatę”, zademonstrował zadziwiającą znajomość psychologii, gdyż każdy mężczyzna szuka w kobiecie cech swojej matki, a kobieta u mężczyzny spodziewa się odnaleźć cechy swojego ojca. Ten fakt pozwala wyjaśnić fenomen „dziedziczenia” szczęścia w małżeństwie, bowiem statystyki dowodzą, iż dziecko z udanego związku ma większe szanse na zawarcie równie udanego małżeństwa niż dziecko rozwodników lub osób pozostających w separacji. Istnieje również „dziedziczność” nieszczęśliwych związków: dzieci osób rozwiedzionych częściej zawierają związki kończące się w mało satysfakcjonujący sposób. Wynika z tego, iż pomimo współczesnego obyczaju nakazującego rodzicom nie mieszać się do wyboru partnera życiowego przez ich dziecko, wpływ, jaki wywrzesz na decyzję dziecka, choć subtelny, może mieć olbrzymie znaczenie.

Nie tylko własnym przykładem, ale i przekazywaną wiedzą, możesz w znaczący sposób wpłynąć na stosunek twojego dziecka do płci przeciwnej, randek, zalotów i małżeństwa – jego nastawienie do tych spraw będzie nie bez znaczenia przy wyborze małżonka i zawarciu udanego związku. Poniżej wyliczam możliwości osiągnięcia takiego stanu rzeczy.

Praktyczne zasady organizowania przyjęć i potańcówek

Wielu rodziców zachęca dzieci do udziału w różnych imprezach, zanim dzieci same zaczną się tym interesować. Wśród mieszkańców przedmieść często można spotkać matki wymagające od dziewięcio-, dziesięcioletnich synów nauki tańca i uczestniczenia w potańcówkach z udziałem dziewcząt, choć jest to okres, w którym chłopcy nienawidzą przebywania w towarzystwie przedstawicielek płci pięknej. Rodzice tacy pragną, aby dzieci nabrały towarzyskiej ogłady, co pozwoli im czuć się pewniej w grupach, w skład których wchodzą zarówno chłopcy, jak i dziewczynki. Zachowują się jednak jak ogrodnicy zachęcający rośliny sztucznym światłem lub dodatkowym ciepłem do szybszego kwitnienia; roślina kwitnie na długo przed terminem naturalnego rozchylania się pąków. Dzieci, które przedwcześnie zaczynają nawiązywać kontakty z płcią przeciwną, często równie przedwcześnie zaręczają się i zawierają małżeństwa. Jest całkiem prawdopodobne, że o pewnych sprawach nie dowiedzą się więcej, a jedynie wcześniej.

Kiedy chłopcy i dziewczęta powinni zacząć uczestniczyć w przyjęciach i potańcówkach? Chociaż rodzice muszą ulec do pewnego stopnia obyczajom panującym w danej parafii, dzieci nie poczują się specjalnie poszkodowane, jeśli rozpoczną życie towarzyskie dopiero, gdy zaczną uczęszczać do szkoły średniej.

Wszystkie przyjęcia i potańcówki wymagają przyzwoitki. Dorośli nie muszą przebywać w sali tanecznej, powinni jednak znajdować się na terenie budynku, skąd mogą dyskretnie obserwować przebieg imprezy. Przed rozpoczęciem zabawy należy poinformować wszystkich uczestników o ustalonej godzinie jej zakończenia. Rodzice dziewcząt powinni przekazać towarzyszącym im chłopcom, o której godzinie spodziewają się powrotu córki, a chłopcy powinni postawić sobie za punkt honoru postąpienie zgodnie z ich zaleceniami. W rozdziale niniejszego poradnika poświęconym nastolatkom znajdziesz propozycje „kodeksu nastolatków” z wyszczególnionymi godzinami, o których powinny kończyć się imprezy towarzyskie w zależności od wieku ich uczestników.

Rodzice finansujący potańcówkę powinni zaplanować tyle gier i zabaw, aby goście nie poczuli się znudzeni i nie musieli szukać rozrywki, na przykład w całowaniu się po ciemku. Zadbajcie o odpowiednią liczbę płyt z melodiami tanecznymi, rekwizyty do gier oraz inne ciekawe przedmioty i zajęcia.

Kiedy dzieci mogą zacząć umawiać się na randki?

W naszym społeczeństwie wielu uczniów i uczennic szkół średnich umawia się na randki. Sporadyczne randki nie czynią na ogół krzywdy rozwojowi moralnemu i psychicznemu nastolatka, niemniej należy i w tym przypadku przestrzegać kilku ważnych zasad.

Gdy twoje dzieci zaczynają chodzić na randki, zwróć ich uwagę na konieczność unikania tańców, pocałunków i innych kontaktów, które mogą budzić pożądanie i stanowić bodziec do popełnienia grzechu. Przypominając nastolatkom, iż Bóg dozwala na stosunki seksualne wyłącznie małżonkom, wielu rodziców powołuje się – z dobrym skutkiem – na inne czynności, których wykonywanie jest zastrzeżone dla osób posiadających stosowne zezwolenia. Seminarzysta uczy się odprawiania Mszy świętej i udzielania sakramentów, nie wolno mu jednak zastosować posiadanej wiedzy i umiejętności w praktyce, dopóki nie przyjmie sakramentu kapłaństwa. Student medycyny, który zdał pomyślnie wszystkie egzaminy, nie może rozpocząć leczenia ludzi, dopóki nie otrzyma pozwolenia na prowadzenie praktyki lekarskiej.

Skuteczne metody zniechęcania nastolatków do przedmałżeńskich stosunków seksualnych

Najskuteczniejszym argumentem zniechęcającym młodzież do stosunków przedmałżeńskich jest bojaźń Boża oraz pragnienie wstąpienia w związek małżeński z nietkniętymi częściami ciała, które Bóg nam daje dla dokonania świętego aktu prokreacji. Innym skutecznym środkiem odstraszającym jest zaapelowanie o czystość w aspekcie duchowym. Doradcy małżeńscy twierdzą, iż młodzi ludzie dochowujący czystości do dnia ślubu mają więcej szans na udane małżeństwo, dysponują bowiem lepszą samokontrolą, często potrzebną małżonkom. Z drugiej strony, młoda kobieta, która zdecydowała się na kontakty seksualne przed ślubem, bywa dręczona do końca życia poczuciem wstydu.

Pozamałżeńskie kontakty seksualne mogą zaowocować groźnymi chorobami wenerycznymi, szeroko rozpowszechnionymi pomimo nowych, skutecznych preparatów służących do leczenia kiły i rzeżączki. W ostatnich latach obserwuje się stały i szokujący wzrost liczby zachorowań nastolatków na choroby weneryczne. Koniecznie uprzedź swoje dzieci o ryzyku, jakie niesie ze sobą każdy grzeszny stosunek seksualny. Dziewczętom należy ponadto nadmienić o piętnie, jakie często jest nadawane samotnym matkom przez otoczenie. Nie omawiaj tego tematu zbyt dobitnie, ponieważ twoja córka może uznać nawet małżeństwo zawarte zgodnie z prawem za potencjalne źródło grzechu i wstydu.

Nastolatki są już dostatecznie dorosłe, aby zrozumieć, że dzieci, które mogą zostać powołane do istnienia w wyniku pozamałżeńskich kontaktów seksualnych, będą pozbawione dojrzałych rodziców, zdolnych do zapewnienia im odpowiedniej opieki. Myśl, iż niewinne dziecko będzie cierpieć przez całe życie, ponieważ dorastającemu chłopcu lub dziewczynie zabrakło samodyscypliny, aby powstrzymać się od zbliżenia płciowego, może posłużyć nastolatkom do wzmocnienia ich woli przeciwstawienia się pokusie.

Gdy młodzież wkracza w okres umawiania się na randki, ostrzeżenia przed zagrożeniem moralnym i społecznym mogą okazać się mało skuteczne. Zadbaj o środki, które pozwolą na wyeliminowanie potencjalnych okazji do grzechu. Rodzice często sądzą, że pouczone przez nich dziecko jest całkowicie godne zaufania, gdy chodzi o przestrzeganie zasad moralności. Niestety, młodzi ludzie bywają zupełnie nieprzygotowani na ogrom atakującego ich pożądania seksualnego i dają się unieść fali grzechu z pozornie niewinnych sytuacji.

Dłużej istniejące kultury, dogłębnie zaznajomione z siłą seksualnego pożądania, dysponują instytucją przyzwoitki – dorosłej osoby towarzyszącej wszystkim spotkaniom młodych osób obu płci. Współcześnie obyczaj ten podlega ostrej krytyce, wciąż istnieje jednak potrzeba kontrolowania zachowania nastolatków na randkach. Staraj się zapobiegać sytuacjom, w których chłopiec i dziewczyna pozostają sami przez dłuższy czas. Młodzież powinna zawsze spotykać się w grupie, nie przesiadywać w parach w zaparkowanych na uboczu samochodach ani przebywać we dwoje w pustym domu. Zdarza się, że dziewczęta pracujące jako opiekunki do dzieci zapraszają do domu gospodarzy znajomych chłopców; zarówno ich rodzice, jak i zatrudniające ich małżeństwa powinni wyraźnie zabraniać postępowania tego typu.

Alkohol na randkach

Inną ważną zasadą jest abstynencja alkoholowa na wszystkich randkach. Jeszcze kilkanaście lat temu katolicka młodzież często składała przysięgę powstrzymania się od spożycia alkoholu do chwili ukończenia dwudziestego pierwszego roku życia. Podobny obyczaj wdrożony w dzisiejszych czasach mógłby przyczynić się do zbawienia wielu dusz, zapobiec licznym grzechom i tragediom spowodowanym zawiedzionymi uczuciami.

Wielu nastolatków pije alkohol podczas randek, ponieważ uważa tę czynność za niezwykle elegancką i nobilitującą. Są zupełnie nieświadomi ogromu krzywdy, jaką może wyrządzić im alkohol. Doprowadza do nadmiernej, a niepotrzebnej stymulacji – jeśli dzieci potrzebują go, aby dobrze bawić się w towarzystwie rówieśników, strach pomyśleć, co okaże się dla nich niezbędne, gdy osiągną dorosłość. Alkohol jest niebezpieczny, jeżeli piją go osoby korzystające z samochodu, szczególnie zaś kierowcy. Statystyki wypadków drogowych potwierdzają, iż najbardziej opłakane w skutkach wypadki zdarzające się nocą są powodowane przez pijanych kierowców. Najniebezpieczniejszym zaś skutkiem spożycia alkoholu jest stłumienie sumienia i odblokowanie wszelkich zahamowań. Chłopiec i dziewczyna pijący na randce łatwo tracą kontrolę nad swoim zachowaniem, bez oporów ulegając pożądaniu czającemu się pod powierzchnią świadomości.

Znaczenie skromnego ubioru

Gdy twoje dzieci zaczynają chodzić na randki, z pewnością spotkają się z silną zachętą do noszenia nieskromnych, wręcz nieprzyzwoitych ubrań. W dzisiejszym świecie nie sposób tego uniknąć. Aktorki filmowe pojawiają się na ekranie w garderobie odsłaniającej niemal każdą część ciała. Czasopisma publikują zdjęcia na wpół nagich kobiet i opisują ich wygląd w samych superlatywach. Na plażach i stadionach sportowych zawodnicy występują częstokroć w niezwykle skąpych strojach.

Gdy młoda dziewczyna zauważa, iż skąpo odziana kobieta najwyraźniej zyskuje największy podziw, pragnie ubierać się w równie wyzywającym stylu. Naucz swoją córkę, iż mężczyźni nie życzą sobie, aby ukochane przez nich kobiety pojawiały się publicznie w silnym negliżu. Ponadto, nieskromnie ubierająca się dziewczyna, której widok przyciąga uwagę mężczyzn, szybko odkrywa, że budzi tak naprawdę zainteresowanie wyłącznie swoim ciałem, nikt zaś nie okazuje jej szacunku jako człowiekowi. Trwały szacunek i uczucie może uzyskać jedynie kobieta, która ubiera się i zachowuje skromnie, a zwraca na siebie uwagę w miły i pozbawiony agresji sposób. Twoja córka wyrobi sobie właściwą opinię o źródle trwałych wartości, jeśli przekona się, że tzw. „wystrzałowe laski” – dziewczyny pokazujące się publicznie w prowokujących strojach – ponoszą całkowitą klęskę jako kobiety, dowodem czego może być chociażby liczba ich rozwodów.

Wielu dziewczętom należy wyjaśnić, iż prowokacyjny ubiór może stanowić zachętę do grzechu dla chłopców, ulegają oni bowiem łatwo i szybko podnieceniu oraz grzesznym myślom na widok roznegliżowanej dziewczyny. Kwestię tę omówiłem bardziej szczegółowo w rozdziale szóstym niniejszego poradnika.

Chłopcy również ubierają się nieskromnie. Obecna moda, polegająca na noszeniu przyciasnych spodni podkreślających zarysy ciała, może stać się źródłem nieprzystojnych myśli u dziewcząt.

Nikt nie zabrania dziecku ubierać się atrakcyjnie!

Czy nieustanne ostrzeżenie Kościoła przed nieprzyzwoitością ubioru oznacza, iż ludzie powinni ubierać się w poważne stroje, bez smaku i nuty atrakcyjności? Bynajmniej. Jak oświadczył ks. Lawrence B. Casey, „magazyn «Vogue» nie znajduje się na indeksie ksiąg zakazanych”.

Młode dziewczyny nie są zobligowane do strąków nieuczesanych włosów, bladej, nietkniętej makijażem twarzy czy ubrania właściwego wdowie; mogą swobodnie dbać o swój atrakcyjny wygląd, posługując się odpowiednimi kosmetykami i kolorowymi materiałami. Przede wszystkim powinny jednak pamiętać, iż miła, roześmiana osobowość wpływa na wygląd każdego człowieka i czyni go o wiele atrakcyjniejszym niż jakikolwiek specyfik upiększający.

Jeżeli chodzi o współczesny ubiór, pomocą mogą służyć następujące wskazówki: sukienka winna zakrywać przedramiona, plecy, biust, klatkę piersiową i okolice przepony. Rękawy powinny sięgać co najmniej do połowy ramienia. Jeżeli sukienka jest uszyta z tiulu, koronki lub innego przezroczystego materiału, pod spodem powinna znajdować się druga warstwa materiału. Spódnice winny sięgać poniżej kolan, a sukienki ukrywać zarys piersi i innych newralgicznych punktów ciała.

Stały związek. Moralne niebezpieczeństwo „ustatkowywania się”

Jednym z najbardziej niepokojących przejawów przemian w powojennej Ameryce jest gwałtowny spadek wieku, w którym następuje związanie się ze stałym partnerem życiowym. Fenomen ten jest obserwowany przez pracowników oświaty i socjologów w całym kraju. Powszednim zjawiskiem są pary trzynasto-, czternastolatków wybierające się co tydzień do kina i powracające do domu o godzinie jedenastej wieczorem. Uczniowie pierwszych i drugich klas szkół średnich często są w stałych związkach, co nie oznacza jednak, że nie uczestniczą w różnych wydarzeniach i imprezach również bez towarzystwa swoich „partnerów”. Wielu uczniów ostatnich klas szkół średnich jest już zaręczonych – ukończywszy zaledwie szesnasty czy siedemnasty rok życia, najwyraźniej wybrali sobie już towarzyszy na resztę życia.

Kościół zawsze uważał, iż młodzi ludzie nie powinni ograniczać swojego towarzystwa do jednej, wybranej osoby płci przeciwnej – „ustatkowywać się”, mówiąc dzisiejszym językiem – jeżeli nie zamierzają pobrać się w najbliższym czasie. Oznacza to, że chłopcy i dziewczęta nie powinni dotrzymywać sobie nawzajem towarzystwa w parach, jeśli nie są zdolni do zawarcia małżeństwa i założenia domu w ciągu najbliższych dwóch lat. Naturalnie, w naszym społeczeństwie, które wymaga od młodych ludzi intensywnej i długotrwałej nauki, aby mogli prawidłowo wypełniać swoje role, nie istnieje możliwość, by uczniowie szkoły średniej mogli zawrzeć związek małżeński na wymienionych powyżej warunkach.

Niektórzy rodzice z nastoletnimi dziećmi mają problemy ze zrozumieniem powodów, dla których księża sprzeciwiają się tak stanowczo wczesnym randkom i stałym związkom. Tymczasem dzięki bogatemu doświadczeniu księża wiedzą, iż wczesne randki często owocują poważnym grzechem nieczystości, ciążą u nastolatek i nieślubnymi dziećmi, a także doprowadzają do zawierania małżeństw z małymi szansami na przetrwanie.

Liczni naukowcy badający zjawisko stałych związków zawieranych przez nastolatki donoszą, iż coraz więcej młodych osób uważa, że ma prawo do grzesznych kontaktów ze swoimi „partnerami”. Eugene Gilbert, specjalista w dziedzinie zwyczajów i przekonań młodzieży, przeprowadził ankietę wśród pięciu tysięcy uczniów szkół średnich dla czasopisma „This Week”, pytając o granice w intymnych kontaktach par w ich wieku. Tylko jedna osoba na dziesięć uważała, że para powinna poprzestać na pocałunkach, a inna określiła tę granicę jako drobne pieszczoty. Dwie osoby na dziesięć uważały, iż dozwolone są intensywne pieszczoty okolic płciowych, tzw. petting. Najbardziej szokującym odkryciem była opinia prezentowana przez sześć osób na dziesięć, iż „ustatkowana” para ma prawo do „pójścia na całość”. W ankiecie opublikowanej przez czasopismo zadano pięćdziesięciu nastolatkom pytanie o uprawianie pettingu na randkach. Trzydzieści sześć potwierdziło, że uprawia petting, często dodając stwierdzenie, że „wszyscy to robią”.

Ks. George A. Kelly

Powyższy tekst jest fragmentem książki ks. George’a A. Kelly’ego Poradnik rodziny katolickiej.