Rozdział dziesiąty. Pocieszyciel

Pocieszyciel życiem wszystkich rzeczy

Uwielbiam Cię, mój Panie i Boże, Wiekuisty Pocieszycielu, współistotny Ojcu i Synowi. Uwielbiam Cię jako Życie wszelkiego życia. Za Twą sprawą cały materialny wszechświat trwa zintegrowany, pozostaje na swym miejscu, zachowuje porządek działania i wzajemnej harmonii swych poszczególnych części. Dzięki Tobie powstała ziemia, gotowa przyjąć człowieka po sześciu dniach stworzenia. Za Twą sprawą rosną i osiągają dojrzałość wszystkie drzewa, zioła, owoce. Za Twą sprawą po zimie przychodzi wiosna i odnawia wszystkie rzeczy. To cudowne i piękne, nieodzowne odrodzenie, mimo wszelkich przeszkód, ten potężny triumf natury jest dziełem Twej chwalebnej Obecności. Za Twą sprawą dzień po dniu przeżywają niezliczone gatunki dzikich zwierząt, bo Ty dajesz im tchnienie. Ty jesteś życiem całego stworzenia, o Wiekuisty Pocieszycielu – a jeśli jesteś życiem dla tych zwierzęcych i materialnych bytów, o ile bardziej jesteś nim dla świata duchów! Za Twą sprawą, Wszechmogący Panie, aniołowie i święci wyśpiewują hymny pochwalne w niebie. Za Twą sprawą nasze umarłe dusze spieszą służyć Bogu. Za Twą sprawą powstaje każda dobra myśl i pragnienie, każdy dobry zamiar, każdy prawy środek do celu, każda dobra sprawa, pomyślnie zakończona. To za Twą sprawą Kościół jest odnawiany i umacniany, jego słudzy przemierzają ziemię, a męczennicy otrzymują wieniec chwały. Za Twą sprawą powstają w Kościele nowe zgromadzenia i nowe formy pobożności; nowe kraje poddają się wierze, a starodawne Credo apostołów odczytywane jest w nowych przejawach i oznakach. Wychwalam Cię i wielbię, mój Królu i Panie, Boże, Duchu Święty.

Wielbię Cię, budzący świętą bojaźń Panie, za to, co uczyniłeś dla mej duszy. Wiem i czuję, nie tylko za sprawą wiary, lecz i tego, co doświadczam, że bez Ciebie nie mogę niczego dobrego pomyśleć, ani zdziałać. Wiem, że gdybym spróbował uczynić coś dobrego jedynie o własnych siłach, zawiódłbym kompletnie. Mam tego smutne dowody. Mój Boże, jestem bezpieczny jedynie, gdy Ty tchniesz na mnie. Gdybyś odebrał mi Twoje tchnienie, niezwłocznie napadliby na mnie moi trzej śmiertelni wrogowie i pokonali mnie. Jestem uległy jak woda, jestem zupełnie niemocny bez Ciebie. Jeśli choćby na chwilę przestaniesz mnie wspierać, zacznę usychać, dusić się, gasnąć. Tyś jest jedyną i wciąż obecną przyczyną wszystkich moich dobrych pragnień, jakiekolwiek by nie były, moich słusznych celów, aspiracji, prób, sukcesów, przyzwyczajeń, praktyk. Nie mam niczego, czego bym nie otrzymał; oto wyznaję w Twej obecności, o Władco i Pocieszycielu, że nie mam niczego, czym mógłbym się chlubić, a wszystko, co mam, ubłagałem.

O mój drogi Panie, jak miłosierny byłeś zawsze dla mnie. Gdy byłem młody, złożyłeś w mym sercu szczególne nabożeństwo wobec Ciebie. Podtrzymywałeś mnie w latach mej młodości i nie odtrąciłeś mnie, gdy wszedłem w wiek męski. Nie ze względu na moje zasługi, lecz Twoją wolną i szczodrobliwą miłość podsuwałeś mi trafne decyzje, gdy byłem młody i w ten sposób skierowałeś mnie ku sobie. Nigdy mnie nie porzuciłeś. Ufam w to z całą szczerością i powagą – choć nigdy nie bez obawy, że nie nadużyję Twej łaski. Lecz ufam i modlę się, że mnie przed tym uchronisz. O, strzeż mnie przed tym, bym przez letniość i opieszałość wystąpił przeciw Tobie. O mój drogi Panie, prowadź mnie z mocy ku mocy, łagodnie, pośród słodyczy, delikatnie i czule, potężnie, skutecznie, pamiętając o mej drażliwości i słabości, aż doprowadzisz mnie do Twego nieba.

Pocieszyciel życiem Kościoła

Uwielbiam Cię, o mój Panie, Trzecia Osobo Błogosławionej Trójcy, że zesłałeś na grzeszny świat wspaniałe światło ze wzgórza. Tyś założył Kościół, Tyś go umocnił i podtrzymujesz. Napełniasz go nieustannie Twoimi darami, które ludzie mogą ujrzeć, zbliżyć się ku nim, pochwycić i żyć. W ten sposób sprowadzasz niebo na ziemię. Bo ustanowiłeś wspaniałą wspólnotę, którą nawiedzają aniołowie, schodzący i wchodzący po drabinie, jaką ujrzał w swym śnie patriarcha. Ty, przez swą obecność, przywróciłeś komunię między Bogiem na górze i człowiekiem na dole. Ty dałeś mu to światło łaski, które jest jedno i pierwsze wespół ze światłem chwały. Uwielbiam Cię i wychwalam, za Twe nieskończone miłosierdzie dla nas, o mój Panie i Boże.

Uwielbiam Cię, o Wszechmogący Panie, Pocieszycielu, boś Ty w swoim nieskończonym współczuciu przywiódł mnie do tego Kościoła, dzieła Twej nadprzyrodzonej mocy. Niczym nie mogę Ci się odwdzięczyć za tak cudowny zaszczyt, ponad który nie ma żadnego na całym świecie. Było wielu ludzi, znacznie lepszych ode mnie z natury, obdarzonych znacznie bardziej cieszącymi człowieka naturalnymi przymiotami, mniej splamionych grzechem. Lecz Ty, w swej nieodgadnionej miłości do mnie, wybrałeś mnie i przywiodłeś na Twe pastwiska. Nie bez racji czynisz wszystko, cokolwiek zamierzasz. Wiem, że musiała w tym być jakaś przyczyna, dobry powód, jak mówimy w naszym ludzkim języku, że wybrałeś mnie, nie kogo innego, lecz wiem, że ta przyczyna kryje się gdzieś poza mną. Bo sam z siebie nic nie zrobiłem, by tak się stało – wszystko czyniłem przeciwnie. Czyniłem wszystko, by pokrzyżować Twoje plany. Dlatego wszystko zawdzięczam Twojej łasce. Żyłbym i umarł w ciemności i grzechu; stawałbym się coraz gorszy, im dłużej bym żył; coraz bardziej bym Cię nienawidził lub wyparł się Ciebie, o Źródło mej radości; z każdym rokiem zbliżałbym się ku piekłu i wreszcie tam bym się znalazł, gdyby nie Twoja niepojęta miłość do mnie. O mój Boże, Twoja przemożna miłość wzięła mnie w niewolę. Czyje chłopięce lata były tak bezbożne jak moje? Czy w rzeczywistości nie prowokowałem Cię, byś surowo ze mną postępował? Och, jak się szarpałem, by uciec od Ciebie; lecz Tyś silniejszy ode mnie i zwyciężyłeś. Nie mogłem zrobić nic innego, jak uniżyć się z szacunkiem przed głębią Twojej miłości.

Wówczas, z upływem czasu, powoli lecz konsekwentnie Twa łaska poprowadziła mnie do Twego Kościoła. Teraz obdarzasz mnie kolejnymi łaskami, Panie, bym mógł dobrze ich używać i obrócić je na swoje zbawienie. Naucz mnie, uzdolnij, bym podszedł do nieustannie bijących źródeł miłosierdzia, z rozbudzonym, gorliwym umysłem i żywą pobożnością. Daj mi miłość Twych sakramentów i praw. Naucz mnie, bym doceniał tak jak powinienem, niczym nieocenioną perłę, Twe wybaczenie, którego nieustannie mi udzielasz i wspaniały, niebiański dar obecności na ołtarzu Tego, z którym Ty, Duchu Święty, jesteś współistotny. Bez Ciebie nic nie mogę uczynić, Ty zaś jesteś tam, gdzie Twój Kościół i Twe sakramenty. Daj mi łaskę, bym spoczął pośród nich na zawsze, aż zatopią się w Tobie w chwale Twego objawienia się w świecie, który nadejdzie.

Pocieszyciel życiem mojej duszy

Mój Boże, uwielbiam Cię, żeś przyjął na siebie brzemię grzeszników; tych, którzy nie tylko niczego nie mogą Ci dać, ale nieustannie zasmucają Cię i obrażają. Przyjąłeś na siebie obowiązki sługi, wobec tych, którzy nawet o to nie prosili. Uwielbiam Cię za Twe niepojęte uniżenie się w służbie dla mnie. Wiem i czuję, o mój Boże, że mógłbyś mnie opuścić, gdybym sobie życzył pójść własną drogą, w swoim sobiepaństwie i zadufaniu kierując się ku piekłu. Mógłbyś mnie pozostawić w tej wrogości do Ciebie, która sama w sobie jest śmiercią. A wtedy wreszcie umarłbym drugą śmiercią i nie mógłbym winić o to nikogo poza sobą. Lecz Ty, Wiekuisty Ojcze, byłeś dla mnie lepszy niźli ja sam dla siebie. Dałeś mi swoją łaskę, rozlałeś ją nade mną i dlatego mam w sobie życie.

Mój Boże, uwielbiam Cię, o Wiekuisty Pocieszycielu, światło i życie mojej duszy. Mógłbyś przecież poprzestać na Twych radach dla mnie, na łasce, którą tchniesz, na pomocy, jakiej mi udzielasz. Mógłbyś też być jedynie mym przewodnikiem, oczyszczającym mnie swą wewnętrzną łaską, w momencie gdy przejdę z jednego życia do drugiego. Lecz Ty, w swoim nieskończonym współczuciu, jesteś w mej duszy od jej początku i masz ją w posiadaniu. Uczyniłeś ją Twoją świątynią. Mieszkasz we mnie przez swą łaskę w niewysłowiony sposób, jednocząc mnie ze sobą i z całą wspólnotą aniołów i świętych. I nie tylko to, bo jak niektórzy utrzymują, jesteś obecny we mnie nie tylko przez Twą łaskę, lecz w swej wiekuistej istocie, a jeśli tak jest, to nie tracąc własnej osobowości i odrębności, cały jestem w Bogu. Nie może być! – bo jeśli wziąłeś w posiadanie tę moją powłokę, ziemskie, cielesne, nędzne tabernakulum – to i ono jest Twoją świątynią! O zdumiewająca, budząca straszliwą bojaźń prawdo! Wierzę w to, poznaję to, o mój Boże!

O mój Boże, jak zatem mogę grzeszyć, skoro Ty przenikasz mnie do głębi? Jak mogę zapominać, kto jest ze mną, kto jest we mnie? Czy mogę wygnać precz Boskiego Domownika, za sprawą tego, czym brzydzi się On nade wszystko, za sprawą jedynej rzeczy na świecie, która jest Mu ohydna, jedynej, jaka nie jest Jego? Czyż nie byłby to rodzaj grzechu przeciwko Duchowi Świętemu? Mój Boże, mam podwójną ochronę przeciwko grzechowi; pierwsza, to obawa przed profanacją wszystkiego, czym jesteś dla mnie w Twej rzeczywistej obecności; druga to ufność, że Twoja obecność zachowa mnie przed grzechem. Boże, odejdziesz ode mnie, gdy zgrzeszę; i zostanę sam na sam ze swoim nędznym jestestwem. Boże, zachowaj mnie od tego! Będę korzystał z tego, co mi dajesz; wezwę Cię, gdy będę strudzony i kuszony. Będę się wystrzegał opieszałości i niedbalstwa, w które nieustannie popadam. Za Twą sprawą nigdy Cię nie porzucę.

Pocieszyciel Źródłem Miłości

Mój Boże, uwielbiam Cię jako Trzecią Osobę zawsze Błogosławionej Trójcy, której imieniem i znakiem Miłość. Tyś jest Żyjącą Miłością, którą miłują się wzajemnie Syn i Ojciec. I Tyś jest Twórcą nadprzyrodzonej miłości w naszych sercach. Fons vivus, ignis, caritas (1). Jako ogień zstąpiłeś na ziemię w dniu Pięćdziesiątnicy i jako ogień wypalasz zalegające w sercu grzech i próżność, i rozpalasz czysty płomień pobożności i uczucia. Oto Ty, który zjednoczyłeś niebo i ziemię ukazując nam chwałę i piękno Boskiej natury i sprawiając, że ją kochamy samą w sobie, zwycięską i zachwycającą. Uwielbiam Cię, o niestworzony i wiecznotrwały Ogniu, za sprawą którego żyją nasze dusze, za sprawą którego jedynie stworzone są dla nieba.

Mój Boże, Pocieszycielu, poznaję Ciebie jako Dawcę wielkiego daru, przez który jedynie jesteśmy zbawieni – nadprzyrodzoną miłość. Człowiek z natury jest ślepy i twardego serca wobec wszystkich spraw duchowych; jak może zatem osiągnąć niebo? Dzieje się tak za sprawą płomienia Twej łaski, który trawi go, by uczynić nowym, by uzdolnić go do radowania się tym, czego bez Ciebie nie mógłby skosztować. To Ty, Wszechmogący Przyjacielu, który byłeś i jesteś siłą, mocą, wytrwałością męczenników pośród ich męki. Ty podtrzymujesz wyznawców w ich długotrwałych, nużących i uniżających trudach. Ty jesteś ogniem, za sprawą którego kaznodzieja zdobywa dusze, zapominając o sobie pośród swych misyjnych przedsięwzięć. Za Twą przyczyną budzimy się ze śmierci grzechu, zamieniając kult idoli, jakim są dla nas stworzenia, na czystą miłość Stwórcy. Za Twą przyczyną dokonujemy czynów wiary, nadziei, miłości i pokuty. Za Twą przyczyną oddychamy powietrzem tej ziemi, ale jesteśmy odporni na śmiertelne infekcje. Za Twą przyczyną zdolni jesteśmy poświęcić się służbie Tobie i przemóc nasze bojaźliwe wzbranianie się przed tą ofiarą. Za sprawą ognia, który w nas rozpalasz, modlimy się, medytujemy, oddajemy aktom pokuty. I tak jak umarłyby nasze ciała, gdyby zgasło słońce, tak umarłyby nasze dusze, gdybyś od nas odszedł.

Mój najświętszy Panie, Ty, który mnie uświęcasz, cokolwiek we mnie dobrego, Twoim jest. Bez Ciebie stawałbym się coraz gorszy z upływem lat, stałbym się jak diabeł. A jeśli w jakikolwiek sposób różnię się od świata, wynika to z tego, że wybrałeś mnie ze świata i rozpaliłeś w mym sercu miłość Boga. Jeśli zaś różnię się od Twych świętych, dzieje się tak dlatego, że nie dość szczerze i poważnie proszę o Twą łaskę, o to, by jej wystarczało i dlatego, że nie dość pilnie badam, co mi ofiarowałeś. Udziel memu sercu łaski miłości, mimo wszystkich mych niegodziwości. Bo ta Miłość jest cenniejsza, niż cokolwiek, co znajduje się na ziemi. Przyjmę ją w miejsce wszystkiego, co może dać mi świat. Tak, daj mi tę Miłość! Ona jest mym Życiem.

Św. John Henry Newman

(1) Słowa z drugiej strofy hymnu Veni, Creator Spiritus, śpiewanego przez Kościół na uroczystość Zesłania Ducha Świętego: „Qui diceris Paraclitus/ Altissimi donom Dei/ Fons vivus, ignis, caritas/ Et spiritalis unctio – Pocieszycielem jesteś zwan/ I najwyższego Boga dar/ Tyś namaszczenie naszych dusz/ Zdrój żywy, miłość, ognia żar”.

Powyższy tekst jest fragmentem książki św. Johna Henry’ego Newmana O krok bliżej… Medytacje.