Najpiękniejsze modlitwy Maryjne. Rozdział dwunasty

   Litania do Najświętszej Maryi Panny

Nowa litania do Maryi

25 marca 1981 roku Kościół wydał nowa Litanię ku czci Maryi. Stanowiła ona część Obrzędu koronacji wizerunku Najświętszej Maryi Panny.

W ten sposób Kościół przypomniał, że najlepszym sposobem uczczenia Matki Bożej jest liturgia. Przedstawił nam również bardziej współczesne ujęcie nauki o Maryi.

Nowy ryt posługuje się dziś językiem narodowym, lecz zanurzony jest w tradycji Kościoła. Modlitwy są szczególnie elokwentne i opierają się na optymalnych źródłach: 1) na Żywym Słowie Bożym w Biblii; 2) na pastoralnej orientacji i położeniu nacisku przez Sobór Watykański II, na współczesną kulturę katolicką; oraz 3) na ogromnym skarbcu tekstów liturgicznych Kościoła.

Tematem kluczowym jest relacja królowania Maryi i Jej uczestnictwa w Tajemnicy Paschalnej. Innym jest to, jak rozumieć to królowanie – w ewangelicznym znaczeniu miłości i służby. Ryt ma na celu inspirować wszystkich, którzy w nim uczestniczą, do gorliwszego zaangażowania się w życie chrześcijańskie – posługując się istotnymi i zrozumiałymi w naszych czasach wyrażeniami i tematami.

Od uniżenia do chwały

Nowa litania dostarcza biblijnych podstaw dla królowania Chrystusa i Maryi, zakorzeniając je w Tajemnicy Paschalnej: Męce i Zmartwychwstaniu – Wniebowstąpieniu Chrystusa.

Integralną częścią Bożego planu było to, iż po uniżeniu się Chrystusa powinno nastąpić Jego wywyższenie po prawicy Ojca. To uniżenie – wywyższenie (Tajemnica Paschalna) rozpościera się na członki Mistycznego Ciała Chrystusa, zwłaszcza na Maryję, Jego Matkę i doskonałą naśladowczynię.

Na przykład Maryja określiła siebie jako służebnicę Pańską. Została wybrana na Matkę Odkupiciela (przetłumaczonego jako „Pan” w tekście oficjalnym) i prawdziwą Matkę wszystkiego, co żyje. Króluje Ona obecnie w chwale ze swym Synem ponad chórami anielskimi. Ofiaruje Ona modlitwy za wszystkich ludzi jako Pośredniczka łask i Królowa Miłosierdzia.

Odmawianie tej litanii niewątpliwie prowadzi ludzi do życia w świetle Tajemnicy Paschalnej, przynaglając wszystkich do zaparcia się siebie i „stracenia” swego życia, by zyskać dusze swych ziemskich braci i sióstr. Podążając za tym, co skromne na tym świecie, dosięgną oni wysokości tego drugiego świata.

W gruncie rzeczy litania ta inspiruje nas do naśladowania pokornego życia Maryi, które było naśladowaniem życia samego Chrystusa.

Chociaż ukazuje ona Maryję ukoronowaną na Królową nieba, to także przypomina nam o bezpretensjonalnej naturze Jej życia na ziemi.

Dom Maryi w Nazarecie był skromny. Jej pokorne życie upływało w bliskim związku z Bogiem Ojcem przez moc Ducha Świętego oraz w oblubieńczym zjednoczeniu ze Słowem, które w Niej stało się ciałem z chwilą, gdy zadeklarowała się jako służebnica (por. Łk 1, 38).

Natychmiast po tym wydarzeniu Maryja wyruszyła na pomoc swej kuzynce Elżbiecie, która mieszkała w górskiej krainie w miasteczku Judy (por. Łk 1, 39). Jeszcze zmęczona podróżą, Maryja wypowiedziała swój przesławny Magnificat – pieśń uwielbienia Pana za wszystkie Jego dzieła. Ukazuje ona między innymi, duchowość „Ubogich Jahwe”, którzy na ziemi cierpią poniżenie.

Podczas dzieciństwa i życia publicznego Naszego Pana, Maryja nigdy się nie narzucała. Żyła, mając ciągle w pamięci przepowiednię Symeona o boleści, jaka miała Ją spotkać (por. Łk 2, 35).

W Kanie, prosząc o pomoc dla młodej pary, ujrzała jakby przelotnie fakt, że Jej Syn miał wyznaczony czas, do którego stosował się w swej misji. Potem, cały czas, gdy Jezus wędrował przez Ziemię Obiecaną, rozważała pośród mroku Jego Słowo (por. Łk 11, 28).

Wreszcie, Maryja odważnie stanęła pod krzyżem na Kalwarii. Było to ostatnie poniżenie Jej Syna, gdy pociągnął wszystko do siebie (por. J 12, 32).

Panowanie miłości i ducha

Na ziemi więc Maryja była ubogą i skromną służebnicą Boga zachowującą Jego Słowo. Teraz On wywyższył Ją jako Królową w niebie. Taki sam los czeka wszystkich tych, którzy dziś są prześladowani i poniżani z powodu swej wierności Ewangelii.

Jednakże królowanie to, nie jest panowaniem władzy i posiadania, lecz miłości i służby, tak jak królowanie Chrystusa: „Królestwo moje nie jest z tego świata” (J 18, 16); „Syn Człowieczy przyszedł nie aby Mu służono, lecz aby dać swoje życie jako okup za wielu” (Mt 20, 28).

Na ziemi Maryja była doskonałą służebnicą Pana, zawsze pokorną i usuwającą się w cień. Poświęciła się całkowicie swojemu Synowi i Jego dziełu. Postępując za Nim, służyła tajemnicy Odkupienia w bliskim zjednoczeniu z Nim.

Chwalebnie wzięta do nieba, jest sługą świętości, nadal przejawiając tę miłość i służbę. Wstawia się u Boga za zbawienie wszystkich swoich dzieci.

W podobny sposób, wszyscy naśladujący na ziemi Chrystusa, wzorując się na Maryi, będą panować z Chrystusem w niebie, zgodnie ze słowami św. Pawła: „Jeżeli bowiem z Nim współumarliśmy, z Nim także żyć będziemy. Jeśli trwamy w cierpliwości, z Nim też królować będziemy” (2 Tm 2, 11).

Toteż droga naszego dojścia do tego królowania nie różni się od tej, jaką do królowania przebyła Maryja. Wymaga miłości i służby.

Prawdziwe znaczenie królowania Maryi

Tak, jak cały ryt, litania precyzuje cztery główne cechy, dzięki którym Maryja jest Królową. Jest Ona 1) Matką Syna Bożego i Króla Mesjasza; 2) miłującą Współpracownicą (lub Pomocnicą) Odkupiciela; 3) doskonałą naśladowczynią (lub Uczennicą) Chrystusa; i 4) najdoskonalszym członkiem Kościoła.

1) Maryja jest Królową, ponieważ jest Matką Słowa Wcielonego. Porodziła Ona Syna, który w momencie swego poczęcia był Królem i Panem wszystkiego – nawet jako człowiek. W tym Słowie „bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone” (Kol 1, 16).

Maryja jest Królową także dlatego, gdyż jest Matką Mesjasza Króla. Zrodziła Syna, o którym powiedział anioł: „Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1, 32–33).

2) Maryja jest Królową, ponieważ całym sercem współdziałała z Chrystusem Odkupicielem. Według odwiecznego planu Bożego Najświętsza Panna jest nową Ewą i odegrała wielką rolę w dziele zbawienia, przez które Jezus, nowy Adam, nas wykupił, nie za zniszczalne złoto czy srebro, lecz za swoją Najdroższą Krew (por. 1 P 1, 18–19) oraz uczynił nas królestwem dla naszego Boga (por. Ap 5, 10).

3) Maryja jest Królową ponieważ była doskonałą uczennicą Chrystusa. Jest to nowy temat podkreślony przez Sobór Watykański II podczas cytowania słów Księgi Apokalipsy: „Bądź wierny aż do śmierci, a dam ci wieniec życia… Zwycięzcy dam zasiąść ze Mną na moim tronie, jak i Ja zwyciężyłem i zasiadłem z mym Ojcem na Jego tronie” (Ap 2, 10; 3, 21).

W punktach 55–59 Konstytucji dogmatycznej o Kościele, Sobór Watykański II wyjaśnił rolę Najświętszej Panny w ekonomi zbawienia. Tekst soborowy jasno stwierdza, że Maryja była całkowicie zjednoczona ze swym Synem „w dziele zbawczym… od chwili dziewiczego poczęcia Chrystusa aż do Jego śmierci”.

Ryt podejmuje ten temat w zwięzły i konkretny sposób: „Maryja zgodziła się z Bożym planem i postąpiła na drodze wiary. Usłyszała i zachowywała Słowo Boże oraz wiernie trwała w swym zjednoczeniu z Synem aż po krzyż. Następnie trwała na modlitwie wraz z Kościołem i wydoskonaliła się w miłości Boga”.

4) Maryja jest Królową, ponieważ jest nieskazitelnym Obrazem Kościoła lub, jak to wyraził sobór, „najdoskonalszym członkiem Kościoła”. Jest „błogosławiona między niewiastami” (Łk 1, 42) i zajmuje najznakomitsze miejsce w komunii świętych z dwóch powodów: swej misji i swej świętości.

Maryja wyróżnia się w rodzie wybranym, ludzie kapłańskim i świętym narodzie, którym jest Kościół, z powodu powierzonej Jej wyjątkowej misji w odniesieniu do Kościoła i do wszystkich członków Mistycznego Ciała Chrystusa, oraz z powodu swych obfitych cnót i pełni łaski. Dlatego zasługuje, aby nazywano Ją „Panią” ludzi i aniołów oraz „Królową” wszystkich świętych.

Rzeczywiście, chwała Maryi rozlega się nawet na zewnątrz Kościoła. Jest Ona nie tylko Radością Izraela i Ozdobą Kościoła, lecz także Chlubą rodzaju ludzkiego!

Wezwania aktualne w naszych czasach

Krótki przegląd wezwań znajdujących się w tej Litanii szybko wykaże, jak istotne są one w naszych czasach. Powinno to zachęcać nas wszystkich do odmawiania tej pięknej modlitwy Maryjnej.

Niektóre z tych wezwań są już nam znane: potrójne wezwanie Trójcy Świętej rozpoczynające się słowami „Panie, zmiłuj się”; umiłowana odpowiedź po każdym z Maryjnych wezwań: módl się za nami; trzy pierwsze wezwania do Naszej Pani: „Święta Maryjo, Święta Boża Rodzicielko, Święta Panno nad pannami” (chociaż oficjalny przekład angielski brzmi „Najczcigodniejsza z dziewic”); oraz potrójne wezwanie „Baranku Boży” na końcu.

Inne wezwania tej litanii przedstawiają aspekt królowania Maryi w szerszej perspektywie. Maryja jest Królową miłości, czyli przoduje w miłości chrześcijańskiej i prowadzi wszystkich naśladowców Chrystusa do osiągnięcia miłości. Jednocześnie jest także Królową miłosierdzia i Królową pokoju, bo miłosierdzie i pokój są owocami miłości.

Wymienia się także grupy należące do Królestwa Maryi i doświadczające głębi Jej służby oraz czystości Jej miłości. Są to anielskie, starotestamentowe i nowotestamentowe grupy: aniołowie, patriarchowie, prorocy, apostołowie, męczennicy, wyznawcy, dziewice i wszyscy święci.

Wreszcie, litania ta łączy granice Królestwa Maryi z granicami Królestwa Jej Syna. Jest Ona Królową świata, nieba i wszechświata.

Autorzy tej wspaniałej litanii czerpią wezwania z najznakomitszych źródeł Kościoła. W Piśmie Świętym została nazwana Dziewiczą Córą Syjonu, Służebnicą Pańską, Pełną łaski, Niewiastą obleczoną w słońce, Niewiastą w koronie z gwiazd, oraz Radością Izraela.

Wcześniejsze litanie dostarczyły trzech pierwszych wezwań i potrójnego wezwania Baranku Boży (Litania do Wszystkich Świętych) na końcu oraz grup wezwań począwszy od Królowo Aniołów do Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta (Litania Loretańska).

Dokumenty Soboru Watykańskiego II są reprezentowane przez wezwania: Najznakomitszy Owocu Odkupienia; Królowo wszechświata; Pomocnico Odkupiciela.

Wreszcie, cztery wezwania pochodzą z liturgicznych tekstów Kościoła: Pośredniczko łaski (Prefacja o Niepokalanym Poczęciu), Królowo nieba, Królowo świata i Królowo miłosierdzia.

Nawet to pobieżne spojrzenie na nową litanię ukazuje zawarte w niej bogactwa. Korzystając z tych wezwań, możemy w tych bogactwach uczestniczyć i osiągnąć Królestwo niebieskie – podążając „do Jezusa przez Maryję”. Jest to życzeniem dla nas wszystkich, które wyraża modlitwa kończąca tę litanię.

Tekst nowej litanii

„Panie, zmiłuj się nad nami. Panie, zmiłuj się nad nami.
Chryste, zmiłuj się nad nami. Chryste, zmiłuj się nad nami.
Panie, zmiłuj się nad nami. Panie, zmiłuj się nad nami.
Ojcze z nieba, Boże, zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże, zmiłuj się nad nami.
Duchu Święty Boże, zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, Jedyny Boże, zmiłuj się nad nami.

Święta Maryjo, módl się za nami (powtarza się po każdym wezwaniu)
Święta Boża Rodzicielko
Święta Panno nad pannami

Wybrana Córko Ojca
Matko Chrystusa Króla
Chwało Ducha Świętego

Dziewicza Córo Syjonu
Panno uboga i pokorna
Panno łagodna i posłuszna

Służebnico Pańska
Matko Pana
Pomocnico Odkupiciela

Łaski pełna
Zdroju piękności
Wzorze cnót

Najznakomitszy Owocu Odkupienia
Doskonała Uczennico Chrystusa
Nieskazitelny Obrazie Kościoła

Niewiasto przemieniona
Niewiasto obleczona w słońce
Niewiasto w koronie z gwiazd

Pani łagodna
Pani łaskawa
Pani nasza

Radości Izraela
Ozdobo Kościoła
Chlubo rodzaju ludzkiego

Pośredniczko łaski
Sługo świętości
Obrono Ludu Bożego

Królowo miłości
Królowo miłosierdzia
Królowo pokoju

Królowo Aniołów
Królowo Patriarchów i Proroków
Królowo Apostołów i Męczenników
Królowo Wyznawców i Dziewic
Królowo Wszystkich Świętych
Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta
Królowo wniebowzięta

Królowo całej ziemi
Królowo nieba
Królowo wszechświata

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.

V. Módl się za nami chwalebna Matko Pana.
R. Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Miłosierny Boże, usłysz modlitwy sług Twoich, którzy uczcili Twoją Służebnicę Maryję jako Matkę i Królową. Spraw, abyśmy dzięki Twej łasce mogli służyć Tobie i naszym bliźnim na ziemi i dojść do Twego wiecznego Królestwa.
Prosimy o to przez Chrystusa Pana naszego”.

Anthony M. Buono

Powyższy tekst jest fragmentem książki Anthony’ego M. Buono Najpiękniejsze modlitwy Maryjne. Ich historia, znaczenie i zastosowanie.